Viêm lợi trùm có nguy hiểm không? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị tại nhà

Viêm lợi trùm là một tình trạng không hiếm gặp, đặc biệt ở những người đang trong giai đoạn mọc răng khôn hoặc có vấn đề về răng hàm. Dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng viêm lợi trùm có thể gây đau đớn, sưng tấy, thậm chí ảnh hưởng đến việc ăn uống và sinh hoạt hàng ngày. Vậy viêm lợi trùm là gì? Có tự khỏi không? Uống thuốc gì để nhanh hết? Cùng tìm hiểu chi tiết ngay trong bài viết dưới đây!

Viêm lợi trùm là gì?

Viêm lợi trùm là tình trạng phần mô lợi (nướu) phát triển và bao phủ lên một phần của răng, thường xảy ra khi răng đang mọc nhưng chưa trồi lên hoàn toàn. Phổ biến nhất là khi mọc răng khôn – chiếc răng mọc cuối cùng ở phía trong cùng của hàm – khiến phần lợi phía trên bị trùm kín, tạo điều kiện thuận lợi cho thức ăn, vi khuẩn và mảng bám tích tụ. Sự tích tụ này gây viêm nhiễm, đau nhức và có thể lan rộng nếu không được xử lý kịp thời.

Viêm lợi trùm có thể xuất hiện ở nhiều vị trí trong khoang miệng, nhưng thường gặp nhất tại:

• Viêm lợi trùm răng khôn (răng số 8)
• Viêm lợi trùm răng hàm
• Viêm lợi trùm răng cửa
• Viêm lợi trùm chân răng

Theo thống kê từ các chuyên gia nha khoa, khoảng 70–80% người trưởng thành có ít nhất một chiếc răng khôn mọc lệch, mọc ngầm hoặc không đủ chỗ để mọc, trong đó gần 60% từng trải qua viêm lợi trùm ở mức độ nhẹ đến trung bình. Tình trạng này đặc biệt phổ biến ở độ tuổi 17–25, khi răng khôn bắt đầu phát triển.

Viêm lợi trùm răng khôn

Biến chứng của viêm lợi trùm nếu không kịp thời điều trị

Viêm lợi trùm có tính chất tái phát nhiều lần nếu không được điều trị triệt để. Mỗi đợt viêm có thể kéo dài từ 3–10 ngày, có thể nặng dần theo thời gian và dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Khi tình trạng viêm không được kiểm soát, vi khuẩn sẽ xâm nhập sâu vào mô lợi gây nhiễm trùng, từ đó hình thành mủ trắng hoặc vàng ngay dưới vùng lợi bị trùm. Đây là dấu hiệu cho thấy viêm đã chuyển nặng, có thể kèm theo sốt, sưng má, đau dữ dội, thậm chí nổi hạch ở vùng cổ.

Viêm lợi trùm có mủ không chỉ gây đau đớn dữ dội mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây lan viêm nhiễm sang các vùng răng khác, gây ảnh hưởng đến toàn bộ cấu trúc khoang miệng. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với các biến chứng nghiêm trọng như:

• Áp xe lợi
• Viêm mô tế bào vùng mặt
• Viêm quanh răng, viêm xương hàm
• Thậm chí là nhiễm trùng huyết (trường hợp hiếm nhưng cực kỳ nguy hiểm)

Vì vậy, nếu bạn nhận thấy vùng lợi bị sưng tấy, xuất hiện mủ hoặc có mùi hôi khó chịu, hãy nhanh chóng đến nha khoa để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Áp se lợi

Nguyên nhân gây viêm lợi trùm

Như đã chia sẻ ở trên, có nhiều yếu tố góp phần làm khởi phát hoặc làm nặng thêm tình trạng này. Những yếu tố phổ biến nhất thường gây ra tình trạng này là:

• Mọc răng khôn (răng số 8) không đúng hướng: Nếu răng khôn mọc lệch, mọc ngầm hoặc chen chúc, lợi có thể bị trùm lên một phần răng, tạo điều kiện cho thức ăn và vi khuẩn mắc kẹt lại, dẫn đến viêm.
• Vệ sinh răng miệng kém: Khi bạn không chải răng đúng cách hoặc bỏ qua việc dùng chỉ nha khoa, mảng bám sẽ tích tụ dưới nướu trùm, kích thích phản ứng viêm. 
• Suy giảm miễn dịch, thay đổi nội tiết tố: Những người có hệ miễn dịch yếu do stress kéo dài, thiếu ngủ, dinh dưỡng kém hoặc mắc các bệnh lý nền dễ bị viêm nhiễm trong khoang miệng, bao gồm cả viêm lợi trùm.
• Bên cạnh đó, thay đổi nội tiết tố trong cơ thể cũng là yếu tố nguy cơ cao, đặc biệt ở phụ nữ mang thai, người đang cho con bú và trẻ em đang trong độ tuổi thay răng. Sự biến động hormone trong các giai đoạn này khiến nướu nhạy cảm hơn, dễ sưng viêm hơn bình thường, đặc biệt khi răng đang mọc hoặc nướu chưa ổn định.

Dấu hiệu viêm lợi trùm dễ nhận biết

Viêm lợi trùm thường khởi phát với những dấu hiệu rõ rệt và dễ nhận biết như:

• Đau, sưng đỏ, có mủ trắng hoặc vàng chảy ra từ kẽ lợi
• Cứng hàm, khó mở miệng to, sốt nhẹ, mệt mỏi, kém ăn
• Viêm lợi trùm mọc răng khôn bị sưng má khiến mặt bị lệch nhẹ hoặc sưng to một bên
• Viêm lợi trùm nổi hạch bạch huyết ở vùng cổ, dưới cằm hoặc gần tai, ấn vào hơi đau

Viêm lợi trùm có tự khỏi được không? Bao lâu thì khỏi?

Câu trả lời là có thể, nhưng còn phụ thuộc vào mức độ viêm, vị trí răng bị trùm và cơ địa của từng người.

Nếu viêm lợi trùm ở mức độ nhẹ, không có mủ, không sốt và răng mọc đúng hướng, hệ miễn dịch tốt thì tình trạng sưng đau có thể thuyên giảm sau vài ngày nếu giữ vệ sinh răng miệng tốt và súc miệng bằng nước muối ấm đều đặn. Tuy nhiên, ngay cả trong trường hợp “tự khỏi”, nguy cơ tái phát vẫn rất cao nếu răng khôn tiếp tục mọc lệch hoặc không được theo dõi.

Thời gian lành viêm lợi trùm không cố định, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Mức độ viêm: Có mủ hay không, có sốt hay không.
• Vị trí răng mọc: Răng khôn hàm dưới thường gây viêm lâu và nặng hơn hàm trên.
• Phương pháp điều trị: Điều trị tại nhà, dùng thuốc hay phẫu thuật.
• Chế độ chăm sóc sau điều trị: Vệ sinh miệng, chế độ ăn uống, nghỉ ngơi có ảnh hưởng lớn đến tốc độ hồi phục.
• Cơ địa & miễn dịch cá nhân: Người có hệ miễn dịch kém thường mất nhiều thời gian hơn để khỏi viêm hoàn toàn.

Ngược lại, nếu viêm kèm theo mủ, sốt, đau dữ dội hoặc nổi hạch thì khả năng tự khỏi gần như là không và người bệnh cần can thiệp y tế sớm để tránh biến chứng nguy hiểm như áp xe lợi hoặc viêm lan rộng.

Cách trị viêm lợi trùm tại nhà

Trong những trường hợp viêm lợi trùm nhẹ, chưa có dấu hiệu mưng mủ hoặc sốt cao, người bệnh có thể áp dụng một số mẹo chữa viêm lợi trùm tại nhà để giảm đau, sát khuẩn và hỗ trợ phục hồi. Tuy nhiên, cần hiểu rằng các biện pháp tại nhà chỉ mang tính hỗ trợ tạm thời, không thay thế hoàn toàn điều trị y tế nếu viêm đã nặng.

• Súc miệng bằng nước muối ấm: Cách đơn giản và hiệu quả nhất là súc miệng bằng nước muối ấm 2–3 lần mỗi ngày. Nước muối giúp sát khuẩn, làm dịu vùng lợi bị viêm và hạn chế vi khuẩn sinh sôi.

Súc miệng bằng nước muối ấm mỗi ngày

• Dùng gừng tươi: Gừng có tính kháng khuẩn và kháng viêm tự nhiên. Bạn có thể giã nhỏ một lát gừng tươi, vắt lấy nước và chấm vào vùng lợi đau. Hoặc nhai nhẹ một lát gừng mỏng rồi nhả bã.
• Dùng tỏi: Tỏi chứa allicin, là hoạt chất có tác dụng kháng sinh mạnh. Đập dập một tép tỏi nhỏ, trộn với chút muối rồi đắp lên chỗ lợi bị viêm trong 1–2 phút (lưu ý không áp dụng nếu vùng lợi có vết loét hở vì có thể gây xót).
• Dùng trà xanh: Súc miệng hoặc ngậm nước trà xanh ấm giúp làm sạch miệng, chống viêm và làm dịu cảm giác đau nhức. Trà xanh cũng giúp hơi thở thơm mát hơn trong thời gian bị viêm.

Dùng nước trà xanh ấm giúp làm sạch miệng, chống viêm

Nếu sau 2–3 ngày áp dụng mẹo mà không cải thiện, hãy đi khám để tránh biến chứng nặng hơn.

Viêm lợi trùm uống thuốc gì?

Tùy theo mức độ viêm mà bác sĩ sẽ kê toa các loại thuốc phù hợp. Dưới đây là ba nhóm thuốc phổ biến dùng để điều trị viêm lợi mủ. 

Thuốc kháng sinh (chống nhiễm trùng)

• Amoxicillin, Clindamycin, Metronidazole là các loại kháng sinh phổ biến được sử dụng để ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây viêm.
• Thường được kê khi có dấu hiệu mủ, sưng lớn hoặc viêm lan rộng.

Thuốc kháng viêm, chống phù nề

• Alpha choay, men tiêu viêm, hoặc thuốc có chứa enzyme giúp giảm sưng, hỗ trợ tiêu viêm nhanh hơn
• Giúp làm dịu tình trạng phù nề quanh lợi

Thuốc giảm đau – hạ sốt

• Paracetamol, Ibuprofen giúp giảm cảm giác đau nhức và hạ sốt hiệu quả
• Sử dụng đúng liều và theo hướng dẫn của bác sĩ

Trường hợp viêm lợi trùm có mủ uống thuốc gì?

Khi viêm lợi trùm đã có mủ trắng hoặc vàng, tức là nhiễm trùng đã vào giai đoạn nặng hơn. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp, thường bao gồm:

• Kháng sinh liều cao hơn (ví dụ: kết hợp Amoxicillin + Metronidazole)
• Kèm theo thuốc giảm đau mạnh hơn nếu người bệnh bị đau dữ dội
• Có thể dùng thêm thuốc súc miệng kháng khuẩn chứa Chlorhexidine 0.12% để giảm lượng vi khuẩn trong khoang miệng

Chú ý: Không tự ý mua và uống kháng sinh nếu không có chỉ định từ nha sĩ. Việc dùng sai loại thuốc hoặc liều lượng có thể gây kháng kháng sinh, khiến việc điều trị sau này khó khăn hơn. Chủ động tái khám nếu sau 5 ngày dùng thuốc không có dấu hiệu thuyên giảm.

Phụ nữ mang thai cho con bú và trẻ em dùng thuốc thế nào?

Đây là những đối tượng cần được đặc biệt chú ý khi sử dụng thuốc để tránh ảnh hưởng đến thai nhi, em bé hoặc gây phản ứng phụ.

Đối với phụ nữ mang thai:

• Không được tự ý dùng kháng sinh nhóm tetracycline, fluoroquinolone vì có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
• Nên dùng Paracetamol liều thấp để giảm đau (nếu cần).
• Nếu bắt buộc phải dùng kháng sinh, hãy để bác sĩ sản khoa phối hợp kê đơn.

Đối với phụ nữ đang cho con bú:

• Một số loại kháng sinh có thể đi qua sữa mẹ, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của bé (gây tiêu chảy, quấy khóc).
• Nếu cần thiết, nên chọn nhóm kháng sinh an toàn như Amoxicillin, Cephalexin, theo liều bác sĩ chỉ định.

Đối với trẻ em:

• Ưu tiên điều trị bằng nước muối sinh lý, gel bôi lợi an toàn cho trẻ em.
• Chỉ dùng kháng sinh khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc nha khoa.

Viêm lợi trùm nên ăn gì, kiêng ăn gì?

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục khi bị viêm lợi trùm. 

Nên ăn:

• Thực phẩm mềm, dễ nhai, dễ nuốt: Cháo, súp, bún mềm, khoai tây nghiền, sữa chua… giúp giảm áp lực nhai, tránh làm tổn thương vùng lợi đang viêm.

Khi bị viêm lợi nên ăn thực phẩm mềm

• Thực phẩm mát, có tính thanh nhiệt: Rau má, nước ép cà rốt, nước ép nha đam, bí đao, các loại sinh tố từ trái cây ít axit như chuối, lê.
• Thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất: Đặc biệt là vitamin C, vitamin A và kẽm – giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ làm lành vết viêm.
• Uống nhiều nước: Uống nhiều nước lọc hoặc nước ấm giúp làm sạch khoang miệng tự nhiên, ngăn vi khuẩn phát triển.

Bị viêm lợi trùm răng khôn kiêng ăn gì?

• Đồ cay nóng: Ớt, tiêu, mì cay, nước lẩu… có thể khiến vùng lợi sưng nóng, đỏ tấy hơn.

Tránh ăn đồ cay nóng khi bị viêm lợi

• Đồ ăn quá cứng hoặc dai: Bánh mì vỏ giòn, kẹo cứng, thịt nướng, hạt có vỏ… dễ làm rách mô lợi đang viêm, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
• Đồ nhiều đường: Bánh kẹo, nước ngọt có ga, sữa đặc… làm tăng môi trường axit trong miệng, khiến vi khuẩn sinh sôi nhanh chóng.
• Đồ uống có cồn, chất kích thích: Rượu, bia, cà phê có thể gây khô miệng, làm giảm khả năng tự làm sạch của khoang miệng.

Phòng tránh viêm lợi trùm bằng cách vệ sinh răng miệng đúng cách

Vệ sinh răng miệng đúng cách là chìa khóa vàng để phòng ngừa viêm lợi trùm – đặc biệt ở những người đang mọc răng khôn hoặc có răng mọc chen chúc, khấp khểnh. Ngoài việc đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng chứa flour, bạn nên làm sạch kẽ răng bằng tăm chỉ nha khoa. 

Với thiết kế thông minh và phù hợp cho từng nhu cầu khác nhau, Clara mang đến giải pháp làm sạch tối ưu từ A đến Z.

• Tăm chỉ Clara Kiss: Tăm chỉ Clara Kiss là dòng sản phẩm cải tiến, tích hợp giữa chỉ sợi tơ nha khoa và đầu tăm xỉa trong một thiết kế tiện lợi. Sợi chỉ kép có cấu trúc nhiều lớp, giúp phân tán lực tiếp xúc lên răng, từ đó giảm ma sát, hạn chế mòn men và tổn thương mô nướu.

Chăm sóc nụ cười mỗi ngày bằng tăm chỉ Clara Kiss

• Tăm chỉ Clara Plus: Thiết kế chắc chắn, phù hợp cho những ai đang gặp vấn đề với răng khôn, răng mọc lệch hoặc vùng lợi nhạy cảm. Sợi chỉ dày, dai, chống tưa giúp làm sạch sâu kẽ răng mà vẫn nhẹ nhàng, không gây đau hay tổn thương nướu.
• Tăm chỉ Clara Slim: Dòng tăm chỉ siêu mảnh, trượt êm qua những kẽ răng sát nhau mà không bị mắc. Lựa chọn lý tưởng cho người có cấu trúc răng khít, đang bị viêm nhẹ hoặc lợi trùm.
• Tăm chỉ Clara Kids: Đây là giải pháp chăm sóc răng miệng toàn diện cho các con, phù hợp cho trẻ từ 3 tuổi. Sản phẩm sở hữu thiết kế nhỏ gọn, tiện dụng với tay cầm làm từ nhựa HIPS an toàn cho sức khỏe. Sợi chỉ tơ cao cấp UHMWPE đàn hồi tốt, mềm mịn và linh hoạt, giúp trẻ cảm thấy dễ chịu khi sử dụng, đồng thời làm sạch hiệu quả mảng bám và thức ăn sót lại giữa các kẽ răng, hỗ trợ phòng ngừa sâu răng, viêm nướu một cách nhẹ nhàng mà an toàn.

Một số câu hỏi thường gặp

Câu hỏi 1: Bà bầu bị viêm lợi trùm phải làm sao?
Khi mang thai, nội tiết tố thay đổi mạnh mẽ khiến mô lợi dễ bị sưng, chảy máu. Nếu đồng thời mọc răng khôn, nguy cơ bị viêm lợi trùm tăng cao. Điều quan trọng là không nên tự ý dùng thuốc kháng sinh hoặc thuốc giảm đau mà chưa có hướng dẫn từ bác sĩ sản khoa và nha khoa.

Câu hỏi 2: Viêm lợi trùm răng khôn bao lâu thì khỏi?

Tùy thuộc vào phương pháp điều trị và mức độ nghiêm trọng, viêm lợi trùm răng khôn có thể khỏi hoàn toàn trong khoảng:

• 5–7 ngày nếu dùng thuốc giảm viêm, kháng sinh đúng cách.
• 1–2 tuần nếu cần tiến hành cắt lợi trùm hoặc can thiệp tiểu phẫu.
• Trong một số trường hợp, nếu phải nhổ răng khôn, thời gian hồi phục sẽ kéo dài hơn, khoảng 2–3 tuần tùy cơ địa và chế độ chăm sóc sau điều trị.

Câu hỏi 3: Có nên cắt viêm lợi trùm?

Cắt viêm lợi trùm là thủ thuật nha khoa đơn giản, thường được chỉ định khi phần lợi che phủ răng – đặc biệt là răng khôn – bị viêm tái đi tái lại, gây đau, sưng hoặc mưng mủ. Bạn nên cân nhắc cắt lợi trùm nếu răng khôn mọc đúng hướng nhưng lợi bị trùm khiến viêm kéo dài, ảnh hưởng đến sinh hoạt. Ngược lại, nếu răng mọc lệch, mọc ngầm, nha sĩ thường khuyên nên nhổ bỏ răng khôn thay vì chỉ cắt lợi. 

Viêm lợi trùm không chỉ gây đau đớn, bất tiện trong sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nếu không được điều trị và phòng ngừa đúng cách. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ sức khỏe răng miệng của mình bắt đầu từ thói quen làm sạch kẽ răng bằng tăm chỉ Clara.